‘Alle muziek lijkt tegenwoordig op elkaar’.
‘Je kunt wel horen waar zij de mosterd hebben gehaald’.
‘Daar heb je weer zo’n slechte kloon van die-en-die écht goede artiest uit het verleden’.
Waarheid of generatiekloof? Een beetje van allebei, denk ik. Natuurlijk is na 70 jaar popmuziek al best veel gedaan. En natuurlijk heeft iedere nieuwe artiest zo zijn of haar – meer of minder hoorbare – inspiratiebronnen. Niks mis mee, wat mij betreft, want ook bands die beschouwd worden als ‘originals’, zoals The Beatles en The Rolling Stones, begonnen hun carrière als cover act. Toch ontstaat eens in de zoveel tijd een genre dat nergens op lijkt. Niet op iets wat al eerder gedaan is in elk geval. Vaak zijn die genres geen lang leven beschoren, omdat mensen (de droeftoeters/criticasters uitgezonderd) het juist fijn vinden als ze iets herkennen. Daarom draaien radiostations tot in den treure de grote hits, en vooral de bekende nummers uit het repertoire van artiesten. Minder grote hits, laat staan albumtracks, worden over het algemeen minder gepruimd door de luisteraar. En dus speelt de radio liever op safe.
Halverwege de jaren ’90 ontstond big beat, naar een van de bekendste acts van het genre ook wel chemical beats genoemd. Dit was een knallende crossover van elektronische muziek en rock, tot de nok gevuld met heftige breakbeats, vervormde drums, geloopte funk-, soul-, jazz- en rockfragmenten, psychedelica, en samples als explosies, luchtalarmen, schoten en sirenes. Ook werden allerlei effecten op de muziek losgelaten (voor de liefhebbers: bijvoorbeeld filters, phasing en flanging). Geen luchtige kost dus, en in alle hectiek was voor ballads geen plaats.
Artiesten die, al beginjaren ’90, met deze ingrediënten begonnen te experimenteren, waren o.a. Meat Beat Manifesto en Andrew Weatheralls Sabres Of Paradise. Het waren echter acts als The Dust Brothers (die zich, toen het stof eenmaal was opgetrokken, The Chemical Brothers gingen noemen), The Prodigy, Fatboy Slim en Propellerheads die ervoor zorgden dat big beat in de tweede helft van de jaren ’90 zijn commerciële hoogtepunt bereikte. Ook het succes van de soundtrack van de film ‘The Matrix’ hielp hieraan mee. De naam van het genre was afgeleid van de Big Beat Boutique-avonden die op vrijdagavonden werden georganiseerd in de club Concorde in Brighton.
Je kunt je voorstellen dat zo’n eclectisch genre iets weg had van een ‘novelty’, en daar gaat de aardigheid meestal vrij snel vanaf. Zo ook bij big beat, dat na de eeuwwisseling vrij snel aan populariteit inboette. Dat gold echter niet per se voor het succes van sommige big beat-acts, maar dat kwam doordat zij hun sound aanpasten en daarmee op andere stromingen gingen meeliften.
De populariteit van The Chemical Brothers hield bijvoorbeeld nog tot ver in de 21e eeuw aan. Sterker nog: zij wonnen zo recent als 2020 nog zes Grammy Awards. Na de hoogtijdagen van big beat gingen zij meer de housekant op en werden vocale samples vervangen door gastbijdragen van artiesten als Noel Gallagher (Oasis), Hope Sandoval (Mazzy Star), Bernard Sumner (New Order), Bobby Gillespie (Primal Scream), Richard Ashcroft (The Verve), Wayne Coyne (The Flaming Lips) en vele anderen. Daardoor kwamen The Chemical Brothers ook in andere muzikale kringen onder de aandacht, met een mooi inktvlekeffect tot gevolg.
Op hun album Push The Button uit januari 2005 deden onder meer Tim Burgess (The Charlatans) en Kele Okereke (Bloc Party) mee. Maar het grootste succes was weggelegd voor de eerste single van de plaat, Galvanize (waar ook de albumtitel vandaan komt). Daarop is rapper Q-Tip van A Tribe Called Quest te horen, maar ook een sample uit hun eigen debuutsingle Leave Home. Galvanize bevat nog wel big beat-elementen (zoals het gefilterde openingseffect), maar veelal in afgezwakte vorm. Dit verklaart wellicht waarom deze single hun grootste hit is geworden in Nederland. Wat hoe dan ook geholpen heeft, is het feit dat Galvanize tijdens de allereerste editie van 3FM Serious Request door de DJ’s van Het Glazen Huis gekozen werd tot hun favoriete track.
Op Spotify vind je de albumversie en verschillende remixen van het nummer, en de Engelse singleversie van 4’28. Maar de kortere singleversie die in ons land werd uitgebracht, van 3’10, ontbreekt er helaas. Daarom is dat vandaag mijn Hidden Treasure. Je kunt de originele video hier bekijken:
