Onfortuinlijk!
Welkom in de wondere wereld van het menselijk brein. In dit geval het geheugen van een muzikale schatbewaarder. Ik heb het al eens eerder over mijn muzikale afwijking gehad. Een prettige afwijking al zeg ik het zelf. Het leggen van muzikale linkjes, een flauwe muziek gerelateerde woordgrap of het opdreunen van, al dan niet zinvolle, muzikale feitjes. Daar is geen (kruid)vat tegen gewassen. Nadelige effecten voor de omgeving? Soms zijn ze te flauw voor woorden of wel heel eg voorspelbaar. Maar soms sta ik er zelf ook versteld van. Dat is ook het geval met de keus van deze week. In mijn muzikaal verhaal van vorige week refereer ik aan het begin van de Dance Classic-Megamix CD: For my next song i like to return to the classics. Nadat ik het verhaal nog een paar keer heb doorgelezen blijft juist dat zinnetje hangen. Binnen no-time wordt een muzikaal linkje gelegd. Ik probeer het zelf te reproduceren. Classics -> klassiekers -> klassieke muziek -> klassieke hits die de hitparade hebben gehaald -> klassieke hits die gesampled zijn -> Carmina Burana van Orff –> Fortuna -> verboden -> niet terug te vinden op Spotify –> Eureka! -> weer een hidden treasure te pakken.
Terug naar begin jaren 90. De tijd dat de house-muziek steeds meer de hitparade domineert. Mede dankzij Farley Jackmaster Funk en Steve Silk Hurley is er in de 2de helft van de jaren 80 de eerste kennismaking met The House sound of Chicago. Gevolgd door de sample-hits van onder andere Bomb The Bass (Beat This) en M/A/R/R/S (Pump Up The Volume). Daarna gaat het snel. Van acid tot hardcore van Eurodance tot gabber. De monotone dreun van Rotterdam Termination Source (Poing Poing). Het muzikale klokkenspel van Sequencial (Psychotronic) of Speedy J die met Pullover de sirene niet alleen op de eerste maandag van de maand door het land laat galmen. Sample madness en dampende stampende beat in optima forma. Niet alleen in Nederland maar ook bij onze Zuiderburen weten ze daar wel raad mee. Na de new-beat van eind jaren 80 gaat een aantal producers aan de haal met een klassieker: Carmina Burana van de Duitse componist Carl Orff. Een compositie gebaseerd op de teksten van Carmina Burana, een manuscript dat in de 13de eeuw wordt ontdekt. De compositie van Orff bestaat uit drie delen en begint en sluit af met een eerbetoon aan Fortuna, de godin van het lot.
Ruim 50 jaar na de première van Orff’s klassieke werk besluit een aantal Belgische producers dit werkje onder handen te nemen. Eric Bonnast en Michel Bellens brengen onder de baan Fortuna Featuring Satenig hun ‘gepimpte’ versie van O Fortuna uit. Collega’s Luc Rigaux en Patric Samoy, actief als Apotheosis, hebben hetzelfde idee opgevat. Alleen doen zij er, in muzikaal opzicht, nog een schepje bovenop. Zij gooien er nog wat meer beats per minute tegenaan. Beide versies vallen, op z’n zachts gezegd, niet in de smaak bij de erven Orff. Er is namelijk geen toestemming gegeven voor het gebruik. Auteursrecht is het toverwoord. Op dat moment is het auteursrecht vijftig jaar na het overlijden van de componist geldig. Er moet toestemming gegeven worden door de erfgenamen of de rechthebbenden. Terwijl beide versies hoog in de Top 40 staan genoteerd moeten de plaatjes onmiddellijk uit de handel worden genomen. In een interview met Trouw geeft platenbaas Willem van Kooten, die de versie van Fortuna Featuring Satenig uitbrengt, toe dat er geen toestemming is gevraagd. Volgens hem zorgt het samplen van een dergelijke klassieker er juist voor dat de klassieke composities ook beter gaan verkopen. Een win-win situatie dus. Maar daar hebben de Orffgenamen, zoals door Van Kooten omschreven, geen boodschap aan. Beide nummers verdwijnen kort daarna uit de hitparade. Fortuna, de godin van het lot, heeft bepaald.
Wellicht ben je 29 jaar geleden tevergeefs naar de platenzaak gerend om een laatste exemplaar weten te bemachtigen. Wees gerust. Vrouwe Fortuna is anno 2021 wat milder. Exemplaren van beide versies zijn, zowel op CD als op vinyl, voor een redelijke prijs verkrijgbaar. Vrouwe Fortuna lacht u toe!
