Typecasting. Dat is – in mijn eigen woorden – wanneer een acteur zo met een bepaalde rol wordt geïdentificeerd, dat die daarna nog vooral voor gelijksoortige rollen wordt gekozen. Als je Sylvester Stallone of Arnold Schwarzenegger bij de credits ziet staan, weet je al wel zo’n beetje wat voor soort film het gaat zijn. De overtreffende trap wordt het ‘Swiebertje-effect’ genoemd. Dan raakt een acteur met één specifieke rol vereenzelvigd. Wie denkt bij Carry Tefsen niet aan Mien Dobbelsteen?
Soms lijkt het er weleens op dat mensen een rol of beroep uitzoeken dat perfect bij hun naam past. Een aptoniem heet dat. Je kent waarschijnlijk wel weervrouw Diana Woei, royaltydeskundige Peter van der Vorst en Benno Baksteen, de voormalig voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers. Minder bekende voorbeelden zijn mevrouw Lont die achter de kassa werkt bij Kruitvat en Sabrina Leenheer, directeur van private bank ABN AMRO MeesPierson. Mijn persoonlijke favoriet is overigens Danny Deneuker, de burgemeester van het Belgische dorpje Kuttekoven.
Op muzikaal gebied zijn De Raggende Manne een mooi voorbeeld. Een naam die weinig te raden overlaat. Wat dat betreft is het, terugkijkend, een beetje vreemd dat de hitballad More Than Words zoveel huisvrouwen naar concerten trok, terwijl die band toch Extreme heette en hun repertoire voor 99% uit onversneden funkmetal bestond.
Goed, De Raggende Manne dus. Ik houd van die band. Hun liedjes waren vaak ultrakort, hadden een kop en een staart, en daartussen vond altijd een rauw experiment plaats, zowel in muzikaal als tekstueel opzicht. Niet voor tere zieltjes dus, of het moet die ene uitzondering zijn, waarover ik eind vorig jaar al schreef: Naakte Man In Kerstnacht(*). Voorman Bob Fosko (de duivel hebbe zijn ziel) was niet iemand die graag binnen de lijntjes van de popmuziek kleurde. Noch bij De Raggende Manne, noch in de verschillende zijprojecten waaraan hij deelnam. Hoe compromisloos die ook waren, ze leverden Fosko een aantal ‘novelty hits’ op.
Een eerste zijstap maakt hij in 1991, als hij onder zijn eigen naam de single M’n Vader Is Behanger uitbrengt. Vlak daarna vormt hij samen met Raggende Man Theo Slagter (Thijs de Melker) het gelegenheidsduo Blunt Axe. Opnieuw een niet mis te verstane naam. Ze brengen verschillende ludieke singles uit, waarbij hilarische en typerende Fosko-slogans van een oorverdovende housebeat worden voorzien. Je zou misschien denken dat ze hierbij meeliften op de dan heersende Eurodance-rage, maar het is juist een parodie, waarbij vooral Get Ready For This van 2 Unlimited op de hak genomen wordt. Hun eerste single Ben D’r Helemaal Klaar Voor wordt in 1992 een zomerhit. Ze treden er zelfs mee op in Countdown. Hoewel het nummer, naast de songtitel, niet meer tekst bevat dan “Aanpakkeeee!”, “Yo!”, “Druk mee geweest?”, “Wat doe ik hier?”, “Ga van m’n rug!” en het van De Raggende Manne bekende “1, 2, 3, Stop!”, blijkt het nog lastig playbacken. Voor de liefhebbers: die ‘exclusive Fosko shouts’ zijn te vinden op de CD-Maxi, die je nog wel op een platenbeurs kunt tegenkomen. Lees onder de video verder…
De opvolger, De Kuil (die uit hetzelfde vaatje tapt, maar gericht is tegen Duitse toeristen die kuilen graven op het Zandvoortse strand), is lastiger te vinden. Dit wordt ook een minder grote hit.
Een kleine pauze doet in dat opzicht wonderen. In 1996 doet Fosko hetzelfde trucje, maar dan als parodie op de gabbercultuur, onder de naam Hakkûhbar. Over op de hak nemen gesproken: de single Gabbertje bespot de kaalgeschoren, huppelend dansende jongeren, maar wordt vervolgens door diezelfde groep omarmd. Onbenul of zelfspot? Hoe dan ook, Gabbertje wordt een #1-hit. Er wordt zelfs een compleet album opgenomen (Vet Heftig) en een gelijknamige film, geregisseerd door Martin Koolhoven. Het gezicht van Hakkûhbar is acteur Ruben van der Meer, die later onder meer deel uitmaakt van De Lama’s.
(*) Lees hier mijn schrijfsel over Naakte Man In Kerstnacht van De Raggende Manne
