Een koude winter.
Stanley. Bob Stanley. Een naam die in (bijna) drie jaar hidden treasure 2.0 meerdere keren de revue is gepasseerd. Inspiratiebron voor meerdere verhalen. Met dank aan Menno Pot. Het is de zomer van 2020. In de Volkskrant staat een prachtig verhaal over Stanley. Eén van de drijvende krachten achter de band Saint Etienne, schrijver en muziekjournalist. Maar door de Volkskrant in het zonnetje gezet vanwege een andere discipline: samensteller. Door Menno liefdevol compilatiekoning genoemd. De spijker op zijn kop. Ik kan me daar in vinden. Ik heb de afgelopen 2,5 jaar de nodige Stanley verzamelaars aan de collectie toegevoegd. De meest recente aanschaf is Winter Of Discontent. De titel is niet voor niks gekozen. Letterlijke vertaling: de winter van onvrede. Het verwijst naar een roerige tijd in Engeland. Om specifiek te zijn de periode tussen november 1978 en februari 1979. Ook wel ‘the winter of discontent’ genoemd. De laatste tijd hoor ik, vanwege de actuele ontwikkelingen in Engeland, deze term weer meerdere keren voorbij komen. Kort samengevat: sociale onvrede. Steekwoorden: loonsverhoging, inflatie, politiek, arbeidsconflicten. Alsof dat nog niet genoeg is, is het de koudste winter in ruim zestien jaar tijd. Zware stormen. Sneeuw. Temperaturen ruim onder het vriespunt. Letterlijk en figuurlijk een ijzige periode. Stanley omschrijft het laatste deel van de jaren 70 als de hoogtijdagen van de Britse DIY.
Het is het tijdperk waar albums van Fleetwood Mac en Eagles als zoete broodjes over de toonbank gaat. Films als Grease en Saturday Night Fever zijn niet alleen kaskrakers maar domineren ook wereldwijd de hitlijsten. ABBA scoort de ene naar de andere hit. En Pink Floyd legt de lat qua sound and vision erg hoog. Maar er is ook een ander geluid te horen. Punk. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de Sex Pistols. Maar als de punkers op een gegeven moment wat meer naar de achtergrond verdwijnen volgt volgens Bob Stanley een interessante periode
“Once punk’s firestarters left the party, the fun really began. Righteous anger and Englisch humour found themselves an outlet on 7” vinyl in an era of incredible DIY Creativy”
Zo! Duidelijke taal! Muziek en humor. Rechtuit het hart. Geen muzikale hoogstandjes. Lo-fi ipv hi-fi. Geen taboes. Steun van de Engelse muziektijdschriften en van de legendarische BBC DJ John Peel. Bovenstaand verhaal door Stanley kort samengevat:
“It was easy, it was cheap, go and do it!”
Ruim 40 jaar na dato resulteert deze winterse periode in een verzamelaar vol Engelse ‘do it yourself’-muziek. Fatal Microbes. Androids of Mu. The Gynaecologists en Karl’s Empty Body. Illustere namen die op deze verzamelCD zijn terug te vinden. Of wat te denken van titels als Drink Problem, Bored Housewives Of Nudes. The Fall en Scritti Politti zijn de enige bekende namen. Laatstgenoemde band leer ik in de jaren 80 kennen dankzij de hit World Girl. Stanley’s keus: Confidence. Afkomstig van de 4 A-sides EP. Een opmaatje naar de meer gepolijste en het wat melodieuzere jaren 80 geluid van de band. The Fall is een verhaal apart. Een band met een legendarisch status. Met dank aan de markante zanger -en frontman Mark E Smith. Een groot deel van de Winter Of Discontent-playlist is niet terug te vinden op Spotify. Begrijpelijk. Deels uitgebracht in eigen beheer. Alleen op single of cassette. Niet de steun van een platenmaatschappij. Kortom niet alleen in muzikaal opzicht ‘do it yourself’ maar ook wat de zakelijke kant betreft. Muziek maken daar gaat het om. Niets meer en niets minder. Keus genoeg maar waar zal ik je mee kennis laten maken? Stanley’s liner-notes in het bijbehorende cd-boekje bieden wat dat betreft genoeg stof om over te schrijven. Alle credits voor de rest van dit verhaal gaan dan ook naar hem. En verdere betrokkenen die een bijdrage hebben geleverd.
Uw speciale aandacht voor Anne Bean & Paul Burwell. Dit duo duikt op een gegeven moment de studio in. In dit geval is feedback het toverwoord. Letterlijk en figuurlijk. Vanwege de audiofeedback (rondzingen) worden twee studio speakers opgeblazen. Dit zorgt, op z’n zachts gezegd, voor negatieve feedback van de dienstdoende technicus. Hij is woedend. Er wordt in een tijdsbestek van amper een half uur een geïmproviseerde opname gemaakt Of dat nog niet genoeg is besluit het tweetal de plaat blanco uit te brengen. Geen platenlabel. Geen info op de vinylsingle en een witte platenhoes. Dat lijkt, in technisch opzicht, makkelijker gezegd dan gedaan. Als dan ook nog de Boomtown Rats voorrang krijgen bij de vinylperserij is het verhaal compleet. Het duurt een tijdje voor de plaat fysiek wordt uitgebracht. In het CD-boekje is een afbeelding te zien van het exemplaar dat naar John Peel wordt verstuurd. Op de blanco witte hoes staat in het zwart COVER geschreven en op het zwarte label in witte letters DISC. Gevalletje Engelse humor? En om er maar een Young Ones of Monty Python- achtige sketch van te maken: er zit een barst in de plaat. Kortom er gaat een nieuw exemplaar naar de BBC DJ die het vervolgens in zijn programma draait. Platenzaak Rough Trade draait de single in de winkel. Titel onbekend dus dan maar goed naar de tekst luisteren en als platenzaak zelf een titel bedenken: Low Flying Aircraft. Of zijn het de overstuurde stemmen en instrumenten die aan een laag overvliegend vliegtuig doen denken? Een muzikale laagvlieger? Geen muzikaal hoogstandje. Ik zal het niet dagelijks opzetten.
Het meest fascinerende is simpelweg het feit dat Stanley een tijdsbeeld weet te vangen. Een muzikaal gezicht geeft. Muziek versus de tijdsgeest. Of het nu de hete zomer van 1976 is. Voorjaar in Parijs. De muzikale cooldown na de second summer of love oftewel de explosie van de house-muziek. Of in dit geval de overgang van de jaren 70 naar de jaren 80. Van de punk naar de wave, synthpop en aanverwante klanken. Van eigen opgenomen cassettes naar volwaardige studio-opnames. Een, letterlijk en figuurlijk, koude winter in Engeland als symbool voor een periode waarin veel DIY-muziek wordt uitgebracht. Puur, rauw, primitief. Easy! Cheap! Go and do it!
